güneşten elektrik üret ama satmak yok

Elektrik piyasasında lisanssız elektrik üretim yönetmeliğinin 11 Ağustos 2022’de değişmesi ile birlikte “kendi ihtiyacınız için elektrik üretin” mesajının altı net bir şekilde çizilmiş oldu. Güneşten elektrik üreteyim satayım,pasif gelir yöntemi olsun mantığı zaten en başından beri istenmeyen bir durumdu.( ilk dönem hariç) basitçe detaylandıracağım. güneşten elektrik üret ama satmak yok durumu bazıları için ciddi sıkıntıları beraberinde getirecek. Sürecin geriye doğru işletilecek olması herkesin ortak itiraz noktası olmuş durumda. Bu durum sadece bu yönetmelik ve kapsamı için değil, gelecekteki yaklaşım hakkında güvensizliği de beraberinde getirecektir.

Güneşten elektrik üret ama öztüketim için

Bu konu en başta enerji üretiminde güneş enerjisinin de belirli bir payı olması istendiği için cazip teşvikler verildi. Hiç tüketim olmasa bile %99,9 unu satabiliyordunuz ve 0,133 Dolar/kWh olarak her bir kWh için ödeme alınıyordu. Böylece güzel bir finansman bulduğunuzda kendi kendini ödeyen bir santral sahibi oluyordunuz. Bu teşviğin tekrar gelmeyeceği bilindiğinden ikinci el santral pazarı bir ara çok hareketliydi.

Burada tartışmalı bir diğer konu ; dağıtım bedelleri bu santrallerde üretilen her kWh için 5-6 kuruş civarında iken, birden 27-28 kuruş seviyelerine çıkartıldı. Hesapları şaşırtan bu gelişmenin bir çok yatırımcıyı üzdüğünü söyleyebiliriz. Bu fiyat artışının iptali için davalar açıldığını da okumuştum.

Bu başlangıç modeli yanılttı

Güneş enerjisine direkt olarak arazi kurulumları ile başlanması ve enerji fazlasının dolar ile satışı algısı akıllarda yer ettiği için her dönem böyle olacağı düşünüldü. Halbuki EPDK’nın yayınladığı yönetmeliklerde hatta duyurularda “kendi ihtiyacınızı karşılayacak kadar” sistem kurmanın mantıklı olduğunu belirtti.Yada TKDK hibe destek programını 88 sayfalık bilgilendirme rehberinde dahi yazıldı bu durum. Ama maalesef görmek istemedik.

Öte yandan tesisinize güç artışı yapmaya ve ihtiyacınızdan kat kat büyük sistem kurmanıza da kimse ses etmedi. Detaylandıracağım birazdan

Araziye kuruluma tekrar izin verildi diyorlar?

11 Ağustos 2022’deki yönetmelik değişikliğinden önce 5.1.h maddesi ile arazi kurulumlarının (satış amaçlı) önü tekrar açıldı zanneden ve insanları bu yönde bilerek veya bilmeyerek yönlediren kişilerde ortaya yeniden çıktı. “Hadi kuralım pasif gelir elde edelim.”diye yatırımcı bulmaya çalışıldı ve halen bir çok kişi teyit için bize ulaşıyor soruyor; “tekrar araziye kurulumun önü açıldı mı?” diye.

5.1.h maddesi ile arazi kurulumu mümkün hale getirildi ama odak nokta yine ; güneşten elektrik üret ama ihtayıcınızı karşılamaya yönelik tasarla olmalı. Örneğin bir fabrikanız var çok fazla tüketiminiz var ama çatı alanınız yetersiz. Araziye güneş enerjisi yatırımı yaparak orada ürettiğiniz enerji ile fabrikadaki tüketiminizi mahsuplaştırabilirsiniz.

Enerjiye ihtiyaç varken neden böyle bir durum oldu?

Burada ihtiyacı olmadığı halde fazla kurulum yapıp enerji satışının önüne geçilmek istendi. İşin bence öngürülmesi gereken ama maalesef görülemeyen noktası da burası.

Yasal olarak güç artışı mümkün , tüketilen kWh ile bağlantısı olmayan sadece sözleşme gücü baz alınarak bir yönetmelik tabiki bu şekilde kullanılacaktır.Bu kurulumları yapanlar yasal çerçeve içerisinde yapmıştır. Gayri resmi bir durum yoktur.

Geriye dönük uygulamayı da gördük

Yönetmelikte herkesin birleştiği nokta ; geriye dönük işleyecek olan yönetmelik. Bu özelliği ile herkesin hafızasında yer edecek! Tam olarak şöyle diyor : “12/5/2019 tarihinden sonra yapılan başvurular neticesinde bağlantı anlaşmasına çağrı mektubu almaya hak kazanan kişilerin, ihtiyacının üzerinde satışa konu edilebilecek üretim miktarı, ilişkili tüketim tesisinin toplam elektrik enerjisi tüketimini geçemez. Bu miktarın üzerinde sisteme verilen enerji YEKDEM’e bedelsiz katkı olarak dikkate alınır. Bu fıkra hükmü, kurulu gücü 50 kW ve altındaki mesken abone grubundaki tüketim tesisleri ile ilişkilendirilen üretim tesisleri için uygulanmaz. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Kurul tarafından belirlenir.”

Bazı ges ler yıllardır kısık üretime ayarlanmış

Bu yönetmelik çıktığında bazı gazetelerde ;”enerji fazlası vatandaşa bedava verilecek” “haksız kazanç vatandaşa ücretsiz elektrik olacak” vb.. başlıklar ve yazılarla karşılaştık. Bu başlıkları atanlara bir detay vereyim;

Dolar ile satış yapan 1 MW üst sınırı olan santrallerde eğer 1 MW tan fazla üretim olursa o ayki tüm ödeme iptal ediliyor. Sırf bu sebepten bir çok santral izin almasına ragmen, aşım olmaması için var olan üretim potansiyellerini kısmaktadır. ( güneş paneli daha fazla bağlandığı için çıkış gücü 1MW üstüne çıkabiliyor)

Halbuki enerji fazlasının ücretsiz alınması projesi burada çok kolayca uygulanabilirdi(halen uygulanabilir) ve yatırımcı bu fazlalık kısmını ücretsiz vermeye de oldukça sıcak bakacaktır. Çünkü gücü kısmadığında toplam üretiminde de artış olacak.

Enerji ihtiyacının tartışmasız en önemli konuların başında olduğu bu dönemde potansiyel neden kullanılmıyor??

Güneş enerjisi Arazi kurulumu tekrar olur mu?

Akıllarda yer eden, sadece satıp para kazanma odaklı güneş enerjisi arazi kurulumlarının tekrar olması bence çok mümkün değildir.

EPDK’nın yönetmelik değişikliğine neden itiraz ediliyor?

Güneş enerjisi yatırımı yapmak için temel çıkış noktası “sözleşme gücü”ydü. Ve güç artışı yapmak oldukça kolaydı. Halen kolay.. Yasaların verdiği haklar çerçevesinde tüketimleri olmasa bile güç artışı yapıp ihtiyaçtan çok fazla elektrik üretip satmak yasaldı ve yatırımcılarda bunu yaptı.

11 Ağustos 2022 yönetmeliğinden sonra ise “tüketim” değerinizi dikkate alınacak. Bu durumda tüketimi çok az olup elektrik üretip satarak bir model şeklinde ges kurunlar için kötü haber.. Ama bu kurulumlar yasal çerçevede yapıldı tekrar belirtelim.

Burada EPDK biz hata yaptık,öngöremedik.. adına ne derseniz diyelim durumu kabullenip ve bir çizgi çekip bugünden sonra “tüketim” odaklı yapıya geçiyoruz demedi.. geçmişten bu güne kapsam içerisine alması birçoğumuza göre doğru bir yaklaşım değil..

Yönetmelikte iyi birşeyler yok mu ?

Kesinlikle var. Mahsuplaşma eskiden sadece aynı dağıtım bölgesi içerisinde bir arazide kurulu ges ile yapılabiliyorken artık Türkiye’nin herhangi bir yerinde ges kurarak fabrikanızın tüketimi ile mahsuplaştırabileceksiniz.

Örneğin Gebze OSB’de bir işletmeniz var ve çatı alanına kurulacak ges tüketimi karşılamıyor. Bu durumda Van’da bir ges kurup, fabrikanızın tüketimi ile mahsuplaştırabileceksiniz.

Uygulama esasları henüz yayınlanmadı ama yukarıda yazdığım konunun yönetmelik içerisine girmesi çok kıymetli.

Bu konuda sevgili Murat Güven ile yaptığımız videoyu izlemenizi öneririm

Kısaca özetleyelim şimdi ne olacak?

Artık tüketim kWh değerin baz alınarak güneş enerjisi kurmalısın. Mahsuplaşma yapabilirsin hatta tüketimin kadar satabilirsin. Sonrası YEKDEM’e bedelsiz katkı olacak herhangi bir ödeme alamayacaksın diyor özetle.

Yapılan yönetmelik değişikliği, eklenen düzeltilen ve kaldırılan kısımlar ayrıca boyalı olarak hazırlanmış faydalı döküman için www.yesilekonomi.com a teşekkür ederim. Yönetmeliği buradan inceleyebilirsiniz ve indirebilirsiniz.

Faydalı linkler

Ekteki dosyalarda Solar3GW’ın hazırlamış olduğu örneklerle konu daha netleşecektir.

Gazete haberleri

https://www.haberturk.com/yazarlar/fatih-altayli-1001/3515617-ilk-kez

https://www.turkiyegazetesi.com.tr/gundem/901917.aspx

https://www.yenienerji.com/haberler/gunder-den-epdk-nin-mevzuat-degisikligine-dair-bir-basin-aciklamasi-geldi

https://www.dunya.com/gundem/lisanssiz-elektrikte-amac-ticaret-degil-oz-tuketim-haberi-666137

https://www.tgrthaber.com.tr/ekonomi/ucretsiz-elektrikle-fiyatlar-dusecek-2842144